رنسانس بورس هاى کالا

پس از این که در بند ج ماده ۹۵ قانون برنامه سوم توسعه کشور بر راه اندازى و توسعه بورس هاى کالایى تأکید شد، از اوایل سال ۸۰ مراحل مطالعات و امکان سنجى راه اندازى آن شروع شد تا در نهایت ۲۶ شهریور سال ۸۲ چشم بازار مالى ایران به جمال نخستین بورس کالایى، با نام بورس فلزات که عنوان نخستین بورس فولادى جهان را یدک مى کشید، روشن شد.
در همان ابتداى راه این نهاد نوپا که با هدف شفافیت بازار، کشف قیمت و حرکت به سمت اقتصاد آزاد پا به عرصه وجود اقتصاد ایران گذاشته بود، منافع بسیارى را به خطر انداخت و صداى اعتراض آنها را بلندکرد.اما با توجه به اثرات مثبت آن، حمایت هاى مسئولان و انجام برخى اصلاحات در روند فعالیت، کم کم صداى این اعتراض ها فرونشست.در عین حال نمى توان چشم به روى مشکلات این نهاد تازه تأسیس هم بست که فعالیت آن با مشکلات و اشتباهاتى همراه بود، ولى در نهایت ماحصل کار بیشتر مثبت بود تا منفى.چرا که استانداردهاى بین المللى و سوابق تاریخى اقتصاد جهان نشان مى دهد بورس هاى کالایى زیرساخت و پیش نیاز بازارهاى اوراق بهادار بوده اند و تمام کشورهاى پیشرفته غربى واروپایى که مهد بازارهاى مالى به حساب مى آیند، ابتدا دوره آزمایشى و آموزشى خود را در بورس هاى کالایى گذرانده اند و سپس به سمت استفاده از ابزارهاى مشتقه در این بورس ها رفته اند و پس از بلوغ در آن به فکر راه اندازى بازارهاى اوراق بهادار افتادند.اما در ایران این راه وارونه طى شده به نحوى که در دهه ۴۰ راه اندازى بورس اوراق بهادار با کمک بلژیکى ها و هلندى ها استارت خورد و چهار دهه پس از آن تازه نخستین جرقه هاى راه اندازى بورس هاى کالا زده شد.بالاخره پس از تمام این کش و قوس ها بورس هاى کالایى در بازار سرمایه ایران متولد شدند و توانستند علاوه بر کامل کردن اضلاع مثلث بازار سرمایه، جایى هم براى خود در اقتصاد ایران باز کنند.بورس هاى کالایى در مدت فعالیت خود توانستند بخش کوچکى از مشکلات بازار سنتى کالاى ایران را حل کنند، اگرچه درباره بهترین کالا بیش از ۵ درصد معاملات بازار کالا را به خود اختصاص ندادند و نتوانستند بسیارى از انتظارات از جمله کاهش ریسک، امنیت خاطر تأمین کالاى مصرف کنندگان و تضمین نسبى قیمت آن، تأمین مالى تولیدکنندگان و انجام معاملات الکترونیک و بسیارى دیگر را برآورده کنند.به هر حال امروز پایان دوره آزمون و خطاى بورس کالا و آغاز عصرى نو در بازار مالى ایران خواهد بود و امید مى رود که این بورس بتواند با عبرت گرفتن از اشتباهات گذشته و استفاده از تجربیات داخلى و خارجى نقش بیشترى در اقتصاد ایران ایفا کند.

چاپ شده درایران